Хүн хэдэн гадаад хэлийг сурах чадвартай вэ?
“Та хэдэн гадаад хэл мэдэх вэ?” гэсэн асуулт намайг энд тэнд яриа хийж явахад олонтоо тааралддаг. Би шууд төд өд гэж бардам хариулах зүрх хүрдэггүй. Үүний учир нь “Гадаад хэлийг тийм тохиолдолд сурсан гэж үзэх” гэж үзэх тогтсон хэмжүүр байдаггүйтэй холбоотой. Миний тухайд орос хэлийг нийтийн жишгээр нэлээд боломжийн хэмжээнд үзэж оюутан байхдаа улсын олимпиадад хоёрдугаар байр эзлэж байсныг бодоход овоо сурсан байгаа юу даа гэж боддог. Ажил амьдралаа залгуулаад байгаа болохоор хятад хэлийг сурсан гэж бардам хэлэх эрхтэй байх. Хорь гаруй мянган үгтэй “Япон монгол толь бичиг” хэвлүүлчихсэн, нэрт орчуулагч Дамдин багшаар англи хэл дөрвөн улирал заалгаж өнөө болтол бага сага ном уншсаар ирсэнээ бодоход энэ хоёр хэлээр бас ч гэж хоосонгүй шиг. Гэхдээ л би дөрвөн гадаад хэл мэднэ гээд хэлчих гэхээр аманд багтдаггүй юм. Учир нь миний нэлээд гүнзгий нэвтэрсэн хятад хэлтэй харьцуулахад бусад хэлний мэдлэг маань чамлалттай санагддаг болохоор тэр байж мэдэх юм. Тэгээд ч хэл гэдэг өдөр хоногоор баяжин хөгжиж байдаг нийгмийн үзэгдэл тул би сурчихлаа мэдчихлээ гэж хөнгөн хөөргөнөөр хөөрцөглөхийн хэрэг гэж юусан билээ.
Гадаад хэлийг сурахаар зориг шулуудсан хүүхэд залуучуудад энэ талаар зөвлөхөд би төчнөөн хэл сурна гэж шууд муйхар зорилго бүү тавиарай гэж хэлэх байна. Гадаад хэл орчин үеийн нөхцөлд хувь хүний хэрэгцээ болон хувираад байгаа үед өөрсдийн чинь ажил амьдралын зорилгыг хэрэгжүүлэх хэрэгсэл болж явах учиртай. Өөрөөр хэлбэл зорилго хэрэгцээндээ захируулж хэдэн гадаад хэл сурахаа сонгож шийд гэсэн үг юм. Түүнчлэн гадаад хэл 21 дүгээр зуунд мэдээллийг олж авах хэрэглүүр байх учиртай. Тийм болохоор эхлээд нэг хоёр хэлийг онцгой сайн сур. Тэгсэн цагт цаашдаа ямар хэлийг хэр зэрэг түвшинд сурах нь аяндаа тодроод ирнэ. Хятад хэлийг маш сайн сурсан монгол хүн япон солонгос зэрэг хэлийг сурахад их амархан байдаг. Хятад хүн төрөлхөөсөө 3000 япон үг мэдэж байдаг гэнэ. Яагаад гэвэл ханз үсгийн бичлэг, утга ижил, дуудлага ойролцоо байдаг болохоор тэр юм. Харь хэлний гурван мянган үг мэдэж байна гэдэг тухайн хэлийг сурахад үнэхээр дөхөмтэй байлгүй яах билээ? Энэ үүднээс үзэх юм бол япон хэлтэй хүн ч гэсэн хятад хэлийг сурахад мөн л амар байж таарна. Хятад, япон хэлтэй монгол хүн солонгос хэлийг бүр ч амархан сурах боломжтой гэлцдэг. Яагаад гэвэл түүхэн хөгжлийн явцад дээрх хоёр хэлний нөлөө солонгос хэлэнд маш гүнзгий ул мөрөө үлдээсэн болохоор тэр ажээ. Ийм бэлээхэн амар хялбар зам байхад залуу насны ааг, алт шиг үнэтэй цагийг ашиглан дээрх гурван хэлийг дараалан сурч яагаад болохгүй байх билээ.
Үүнтэй адилаар орос, англи зэрэг энэтхэг европ язгуурын хэлний аль нэгийг төгс сайн сурсан тохиолдолд бусад хэлийг сурахад амар байдгийг манай зарим уншигчид санаж байгаа. Ингээд би дээр дурдсан дөрвөн төрлийн гадаад хэлийг сурахаар хэрхэн оролдож байсан талаар товч өгүүлбэл олонх уншигчдын хувьд сонин байх болов уу гэж бодож байна.
Гадаад хэлийг сурахаар зориг шулуудсан хүүхэд залуучуудад энэ талаар зөвлөхөд би төчнөөн хэл сурна гэж шууд муйхар зорилго бүү тавиарай гэж хэлэх байна. Гадаад хэл орчин үеийн нөхцөлд хувь хүний хэрэгцээ болон хувираад байгаа үед өөрсдийн чинь ажил амьдралын зорилгыг хэрэгжүүлэх хэрэгсэл болж явах учиртай. Өөрөөр хэлбэл зорилго хэрэгцээндээ захируулж хэдэн гадаад хэл сурахаа сонгож шийд гэсэн үг юм. Түүнчлэн гадаад хэл 21 дүгээр зуунд мэдээллийг олж авах хэрэглүүр байх учиртай. Тийм болохоор эхлээд нэг хоёр хэлийг онцгой сайн сур. Тэгсэн цагт цаашдаа ямар хэлийг хэр зэрэг түвшинд сурах нь аяндаа тодроод ирнэ. Хятад хэлийг маш сайн сурсан монгол хүн япон солонгос зэрэг хэлийг сурахад их амархан байдаг. Хятад хүн төрөлхөөсөө 3000 япон үг мэдэж байдаг гэнэ. Яагаад гэвэл ханз үсгийн бичлэг, утга ижил, дуудлага ойролцоо байдаг болохоор тэр юм. Харь хэлний гурван мянган үг мэдэж байна гэдэг тухайн хэлийг сурахад үнэхээр дөхөмтэй байлгүй яах билээ? Энэ үүднээс үзэх юм бол япон хэлтэй хүн ч гэсэн хятад хэлийг сурахад мөн л амар байж таарна. Хятад, япон хэлтэй монгол хүн солонгос хэлийг бүр ч амархан сурах боломжтой гэлцдэг. Яагаад гэвэл түүхэн хөгжлийн явцад дээрх хоёр хэлний нөлөө солонгос хэлэнд маш гүнзгий ул мөрөө үлдээсэн болохоор тэр ажээ. Ийм бэлээхэн амар хялбар зам байхад залуу насны ааг, алт шиг үнэтэй цагийг ашиглан дээрх гурван хэлийг дараалан сурч яагаад болохгүй байх билээ.
Үүнтэй адилаар орос, англи зэрэг энэтхэг европ язгуурын хэлний аль нэгийг төгс сайн сурсан тохиолдолд бусад хэлийг сурахад амар байдгийг манай зарим уншигчид санаж байгаа. Ингээд би дээр дурдсан дөрвөн төрлийн гадаад хэлийг сурахаар хэрхэн оролдож байсан талаар товч өгүүлбэл олонх уншигчдын хувьд сонин байх болов уу гэж бодож байна.
Comments
Post a Comment